O Αγιος Ανδρέας της οδού Λευκωσίας, ένα ιστορικό μνημείο στη γειτονιά μας

   Το εκκλησάκι του Αγίου Ανδρέα δημιουργήθηκε από την Αγία Φιλοθέη στα χρόνια της Τουρκοκρατίας (16^ος αιώνας). Σ’αυτό μαρτύρησε η Αγία Φιλοθέη στις 3 Οκτωβρίου 1588. Μέσα στο ναό, μπροστά από το τέμπλο, σώζεται η κολώνα, όπου η Αγία Φιλοθέη δέθηκε και βασανίστηκε από τους Τούρκους. Το εκκλησάκι αναστηλώθηκε το 1942 από τον Αναστάσιο Ορλάνδο και αγιογραφήθηκε από τον ζωγράφο Φώτη Κόντογλου. 

Η ιστορία της Αγίας Φιλοθέης

Η κατά κόσμον Παρασκευή Μπενιζέλου, γεννήθηκε το 1522 από τον Άγγελο Μπενιζέλο και την Σηρίγη Παλαιολογίνα (γόνο της ιστορικής βυζαντινής οικογενείας). Η οικογένειά της ήταν μια από τις πιο αρχοντικές των Αθηνών. Το πατρικό της σπίτι βρισκόταν στην Πλάκα, εκεί που είναι σήμερα η Αρχιεπισκοπή Αθηνών (οδός Αγίας Φιλοθέης).  Σε ηλικία 14 ετών οι γονείς της την πάντρεψαν με τον κατά πολύ μεγαλύτερο της Ανδρέα Χειλά, γόνο πλούσιας οικογενείας. Μετά από 3 χρόνια, η Παρασκευή έμεινε χήρα και παρόλο που ήταν περιζήτητη νύφη, επιδόθηκε σε φιλανθρωπικά έργο και λίγο μετά τον θάνατο των γονιών της έγινε μοναχή, με το όνομα Φιλοθέη. Τότε δημιούργησε το μοναστήρι του Αγίου Αποστόλου Ανδρέα (1571), το οποίο είχε 150 μοναχές και ηγουμένη την ίδια. Διέθεσε όλη την περιουσία της για τη βοήθεια των συμπατριωτών της, την τόνωση του θρησκευτικού αισθήματος και της εθνικής συνείδησης. Ίδρυσε σχολεία, βιοτεχνικά και χειροτεχνικά εργαστήρια, νοσοκομεία και ορφανοτροφεία, απελευθέρωσε αιχμαλώτους και πρόσφερε βοήθεια σε γυναίκες σώζοντάς τις από τα χαρεμια. Στο μοναστήρι της έβρισκαν άσυλο και περίθαλψη Έλληνες και Τούρκοι.  
Οι τουρικικές αρχές προσπάθησαν να σταματήσουν τη δράση της και μάλιστα επετέθησαν και κατέλαβαν το μοναστήρι και συνέλαβαν την ίδια. Χάρη όμως στις ενέργειες ισχυρών χριστιανών αφέθηκε ελεύθερη και για ένα διάστημα κατέφυγε στην Άνδρο. Την ίδια εποχή ζήτησε και έλαβε οικονομική βοήθεια από την Γερουσία της Βενετίας (1583) για τη συντήρηση του μοναστηριού της. Αργότερα, ίδρυσε μοναστήρι στα Πατήσια (στο οποίο έδωσε το όνομα του Αγίου Ανδρέα), καθώς και στην Καλογρέζα και στο Χαλάνδρι.

Τη νύχτα της 2^ας προς 3^η Οκτωβρίου 1588, στο εκκλησάκι του Αγίου Ανδρέα που βρισκόταν στο μοναστήρι των Πατησίων, κατά τη διάρκεια ολονυχτίας για τη γιορτή του πολιούχου της Αθήνας Αγίου Διονυσίου Αρεοπαγίτου, οι Τούρκοι εισέβαλαν στον ναό, άρπαξαν και βασάνισαν την Αγία Φιλοθέη. Μέσα στο ναό, μπροστά στο τέμπλο του, σώζεται η κολώνα, όπου η Αγία Φιλοθέη δέθηκε και μαστιγώθηκε. Οι μοναχές την μετέφεραν στη μονή της Καλογρέζας όπου, στις 19 Φεβρουαρίου 1589, άφησε την τελευταία της πνοή. Εκεί βρίσκεται σήμερα ο ναός της Αγίας Φιλοθέης, ενώ το όνομά της δόθηκε στο προάστιο των Αθηνών (Φιλοθέη). Το σκήνωμά της μεταφέρθηκε στη Μητρόπολη Αθηνών, όπου φυλάσσεται σε ασημένια λάρνακα μέχρι σήμερα.

Εργασία που έγινε από τον Γ. Μ. και τη Σ. Μ.