Πλατεία Καλλιγά

Πήρε το όνομά της από τον μεγαλοκτηματία της περιοχής των Πατησίων, Παύλο Καλλιγά. Βρίσκεται στα Κάτω Πατήσια, ανάμεσα στις πλατείες Αμερικής και Κολιάτσου. Σε αυτήν εφαρμόστηκε ένα πρωτοποριακό πολεοδομικό σχέδιο, που επέβαλλε ομοιογένεια της μορφής των οικοδομών και υποχρεωτικά προκήπια.

Οι παλιοί κάτοικοι της πλατείας Καλλιγά την περιγράφουν σαν μια ήσυχη, όμορφη και καθαρή γειτονία, που για 30 χρόνια (από το 1950 ως το 1980) ήταν μια από τις πιο όμορφες της Αθήνας. Είχε παλιές πολυκατοικίες με καταπράσινες πρασιές, με μπαλκόνια με περίτεχνα κάγκελα, με περιποιημένους κήπους με λουλούδια και φοίνικες. Βασικά της χαρακτηριστικά ήταν η ησυχία, η γνωριμία και αλληλεγγύη των κατοίκων της, η αίσθηση ασφάλειας και η διασκέδαση. Στην πλατεία βρισκόταν η ταβέρνα του ηθοποιού Γιώργου Σαμπάνη, που μόλις άνοιγε ο καιρός έβγαζε καρέκλες και τραπέζια πάνω στη πλατεία και συγκέντρωνε κόσμο από τα Πατήσια και τις γύρω γειτονιές. 

Η φυγή πολλών μονίμων κατοίκων ξεκίνησε στη δεκαετία του 1970 και συνεχίστηκε μαζικά στις δεκαετίες του 1980 και 1990, με αποτέλεσμα την αλλαγή των χαρακτηριστικών της. 

 

Εργασία από τον άπό τον Μ. Κ. και την Κ. Π. της Β'  τάξης

Οι διανοούμενοι της γειτονιάς μου

Ο Ιάκωβος Καμπανέλλης (1921-2011), θεατρικός συγγραφέας, δημοσιογράφος και ακαδημαϊκός. Έγραψε σενάρια για τον κινηματογράφο και στίχους τραγουδιών. Έχοντας μείνει κρατούμενος των Γερμανών στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Μαουτχάουζεν (1943-1945), δημοσίευσε τις αναμνήσεις και τις εμπειρίες από την αιχμαλωσία του (1963).
Έμενε στην οδό Κύπρου 23-25, στην πλατεία Αμερικής.

Επιγραφή στην είσοδο της πολυκατοικίας που έζησε ο Καμπανέλλης (Κύπρου 23-25)

Ο Δημήτρης Γληνός (1882-1943), εκπαιδευτικός, συγγραφέας και πολιτικός από τους πρωτεργάτες της γλωσσοεκπαιδευτικής μεταρρύθμισης (1917-1920). Το International Bureau of Education της Unesco τον  συμπεριέλαβε μεταξύ των 100 πιο σημαντικών διανoουμένων, πολιτικών, δημοσιολόγων κλπ. όλου του κόσμου, που με το στοχασμό και τη δράση τους συνέβαλαν στην υπόθεση της εκπαίδευσης από την εποχή της αυγής του πολιτισμού  ως τις μέρες μας.

Έμενε αρχικά στην οδό Κοδριγκτώνος 24A και αργότερα στην οδό Πολυλά 49, στην περιοχή Κυπριάδου.

Ο Σπυρίδων Μαρινάτος (1901-1974), αρχαιολόγος, καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και ακαδημαϊκός. Διεξήγαγε πλήθος ανασκαφών στην Κρήτη, τον Μαραθώνα, την Σαντορίνη, την Κεφαλλονιά και την Μεσσηνία και έγραψε πολλά άρθρα και βιβλία για την αρχαιολογική έρευνα. Σκοτώθηκε σε ατύχημα στον χώρο του ανασκαφών στο Ακρωτήρι της Σαντορίνης.
Έμενε στην οδό Πολυλά 47, στην περιοχή Κυπριάδου.

Το σπίτι του Μαρινάτου στην Κηπούπολη Κυπριάδου
 

Ο Αλέξανδρος Δελμούζος  (1880-1956) ήταν παιδαγωγός με σημαντικό έργο και αγώνες για την βελτίωση και αναβάθμιση της εκπαίδευσης. Ιδρυτικό μέλος του Εκπαιδευτικού Ομίλου (1910), Διευθυντής του Ανώτερου Δημοτικού Παρθεναγωγείου Βόλου (1908-1911), Ανώτερος Επόπτης Δημοτικής Εκπαιδεύσεως (1917-1920), Διευθυντής του Μαράσλειου Διδασκαλείου (1923-1926) και καθηγητής παιδαγωγικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (1928-1936). Πίστευε ότι το σχολείο μπορεί να μορφώσει μόνο αν στηρίζεται στη σύγχρονη πραγματικότητα και τη δημοτική γλώσσα.

Έμενε στην οδό Χέϋδεν, στην πλατεία Βικτωρίας, και αργότερα στην οδό Τήνου.

Ο Μ. Καραγάτσης (1908-1960) ήταν ένας από τους σημαντικότερους συγγραφείς της "γενιάς του '30". Σπούδασε νομικά και πολιτικές επιστήμες στη Γκρενόμπλ της Γαλλίας. Έγραψε σημαντικά έργα όπως Η Μεγάλη Χίμαιρα (1936), Γιούγκερμαν (1940), Το χαμένο νησί (1941), το Δέκα, το οποίο ξεκίνησε να γράφει λίγο πριν πεθάνει, αλλά δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει. Πολλά από τα έργα του έχουν γυριστεί ταινίες και σειρές στην τηλεόραση.  

Έμενε στην οδό Σπάρτης 14, στην πλατεία Αμερικής.

Το σπίτι του Καραγάτση στην οδό Σπάρτης

Ο Φώτης Κόντογλου (1896-1965) ήταν λογοτέχνης και ζωγράφος από το Αϊβαλί της Μικράς Ασίας. Αναζήτησε την «ελληνικότητα», δηλαδή μία αυθεντική έκφραση, επιστρέφοντας στην ελληνική παράδοση, τόσο στο λογοτεχνικό όσο και στο ζωγραφικό του έργο. Είχε ακόμα σημαντικότατη συμβολή στον χώρο της βυζαντινής αγιογραφίας. Θεωρείται ένας από τους κυριότερους εκπροσώπους της "γενιάς του '30". Έμενε στην οδό Βιζυηνού 16, στην Κηπούπολη Κυπριάδου. Αγιογράφησε τον Άγιο Ανδρέα της οδού Λευκωσίας, τον Άγιο  Νικόλαο Αχαρνών, τον άμβωνα του Αγίου Λουκά Πατησίων κ.ά.

Το σπίτι του Κόντογλου στην Κηπούπολη Κυπριάδου

Eργασίες από τους μαθητές: Α. Κ., Γ. Μπ., Ευ. Γκ., Χ. Μ., Χρ. Θ., Α. Πλ., Κ. Π., Μ. Κ.

ΤΟ ΠΑΡΕΚΚΛΗΣΙ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ

Βρίσκεται κοντά στον Άγιο Λουκά (σε απόσταση 500 μέτρων). Παλαιότερα βρισκόταν μέσα στο κτήμα Χρηστομάνου και το 1959 δωρiθηκε στον Άγιο Λουκά από τον γιατρό και καθηγητή Πανεπιστημίου Αντώνιο Χρηστομάνο.

Κτίστηκε πάνω σε παλαιότερο ναό, του οποίου οι τοίχοι διατηρούνται μέχρι ύψους 0,80 μ., ενώ τα υπόλοιπα μέρη του ανακαινίστηκαν. Ο ρυθμός του είναι σταυρεπίστεγη μονόκλιτη Βασιλική. Το 1999 έγινε προσθήκη δύο κλιτών και ευρύχωρου νάρθηκα για την κάλυψη των αναγκών των προσκυνητών. Στο παρεκκλήσι φυλάσσεται λείψανο της Αγίας Παρασκευής. 

Εργασία από τον Γ. Μ. και την Ε. Γ. της Γ΄τάξης. 

Οι φωτογραφίες τραβήχτηκαν από μέλη της ομάδας τοπικής ιστορίας στη διάρκεια περιπάτου τους στα Κάτω Πατήσια.