Την περίοδο της Κατοχής στη συμβολή των οδών Πατησίων 8 και Γλάδστωνος βρισκόταν
η έδρα της ΕΣΠΟ (Εθνική Σοσιαλιστική Πατριωτική Οργάνωση), μιας ελληνικής φιλοναζιστικής οργάνωσης, που επιχείρησε να
στρατολογήσει Έλληνες για να πολεμήσουν με τη γερμανική Βέρμαχτ στο ανατολικό μέτωπο. Παράλληλα, διοργάνωνε αποστολές Ελλήνων εργατών
στα εργοστάσια της Γερμανίας.
Στις 20 Σεπτεμβρίου 1942, μέλη της αντιστασιακής οργάνωσης ΠΕΑΝ (Πανελλήνιος Ένωσις Αγωνιζομένων Νέων), τοποθέτησαν βόμβα και ανατίναξαν το κτίριο της ΕΣΠΟ. Από την έκρηξη σκοτώθηκε ο αρχηγός της ΕΣΠΟ Σπύρος Στεροδήμος, Έλληνες δοσίλογοι και πολλοί Γερμανοί στρατιώτες και αξιωματικοί που βρέθηκαν στα γραφεία της οργάνωσης. Λίγο αργότερα η ΕΣΠΟ διαλύθηκε οριστικά. Έτσι, η Ελλάδα ήταν η μοναδική ευρωπαϊκή κατεχόμενη χώρα, η οποία δεν συγκρότησε εθελοντικά στρατιωτικά σώματα ντυμένα με τις στολές της Βέρμαχτ.
Στις 20 Σεπτεμβρίου 1942, μέλη της αντιστασιακής οργάνωσης ΠΕΑΝ (Πανελλήνιος Ένωσις Αγωνιζομένων Νέων), τοποθέτησαν βόμβα και ανατίναξαν το κτίριο της ΕΣΠΟ. Από την έκρηξη σκοτώθηκε ο αρχηγός της ΕΣΠΟ Σπύρος Στεροδήμος, Έλληνες δοσίλογοι και πολλοί Γερμανοί στρατιώτες και αξιωματικοί που βρέθηκαν στα γραφεία της οργάνωσης. Λίγο αργότερα η ΕΣΠΟ διαλύθηκε οριστικά. Έτσι, η Ελλάδα ήταν η μοναδική ευρωπαϊκή κατεχόμενη χώρα, η οποία δεν συγκρότησε εθελοντικά στρατιωτικά σώματα ντυμένα με τις στολές της Βέρμαχτ.
Η ανατίναξη της ΕΣΠΟ χαρακτηρίστηκε από τους ραδιοφωνικούς σταθμούς του Λονδίνου και της Μόσχας ως το μεγαλύτερο σαμποτάζ που είχε γίνει ως τότε στην κατεχόμενη Ευρώπη.
Η προδοσία του Π. Νταλιάνη, ενός μέλους της αντιστασιακής οργάνωση Όμηρος που συνεργαζόταν με την ΠΕΑΝ, οδήγησε στη σύλληψη της
ηγετικής ομάδας της ΠΕΑΝ, στις 11 Νοεμβρίου 1942. Συνελήφθησαν οι Περρίκος, Σκούρας, Παπαβασιλόπουλος, Αιλιανός, Γαλάτης, Μπέση, Παπαδόπουλος, αδελφοί Κατεβάτη, Μυτιληναίος, Μπίμπα, αδελφοί Λόη και μεταφέρθηκαν στα ανακριτικά γραφεία της Γκεστάπο στον Πειραιά. Ο Μυτιληναίος κατάφερε να αποδράσει, κρύφτηκε σε διάφορα σπίτια στην Κυψέλη και διέφυγε στην Αίγυπτο. Οι Περρίκος, Μπίμπα και Γαλάτης καταδικάστηκαν σε θάνατο.
Στις 7 Ιανουαρίου 1943 οι Γερμανοί εκτέλεσαν τους
Αθανάσιο Σκούρα, Ιωάννη Κατεβάτη, Δημήτρη Λόη και Διονύση Παπαδόπουλο που κρατούνταν ως όμηροι. Στις 4
Φεβρουαρίου 1943 εκτελέστηκε ο αρχηγός της ΠΕΑΝ Κώστας Περρίκος, ενώ η Ιουλία
Μπίμπα μεταφέρθηκε στη Γερμανία ή Βουλγαρία όπου εκτελέστηκε με αποκεφαλισμό. Η ποινή του Γαλάτη μετατράπηκε σε ισόβια δεσμά και μεταφέρθηκε στις φυλακές της Γερμανίας. Επέστρεψε στην Ελλάδα μετά την απελευθέρωση με κλονισμένη υγεία.
Τα μνημεία που στήθηκαν για να τιμηθεί η μνήμη των αγωνιστών της ΠΕΑΝ
(Πατησίων και Γλάδστωνος)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου